Hatay sınırları içerisinde bulunan endemik bitki türleri ilgili yaptığı araştırmalar ile gazetimize konuk olan Antakya Doğa Sanat ve Turizm Derneği Başkanı Dr.Biyolog Samim Kayıkçı’nın bu haftaki konusu şifa kaynağı bir kış bitkisi olan Pazı…Dr.Biyolog Samim Kayıkçı Pazı ile ilgili hazırladığı bilgilendirme yazısında:”Pazı, bilimsel ismi “Beta vulgaris var. cicla” olan, yerel olarak “sılk; zılk” isimleriyle anılan, yaprakları için yetiştirilen bir kış sebzesidir. Tuzlanmış topraklarda kolaylıkla gelişme gösterir. Besleyici ve bol vitaminli olan Pazı, Akdenizli bir bitkidir. Pazının ülkemizdeki en büyük üreticisi Hatay ilidir. Ülkemizin Pazı üretiminin % 70`i ilimizde yapılır.
Pazı düşük kalorili, lif içeriği yüksek besleyici bir bitkidir. Özellikle A, C ve K vitamini acısından zengindir. A vitamini, diş, kemik ve yumuşak doku gelişiminde ve korunmasında etkilidir. Ayrıca sağlıklı görme, sağlıklı hamilelik ve doğum sonrası süt oluşumunda büyük rol oynar. C vitamini (askorbik asit) bağışıklık sistemi açısında oldukça önemli bir vitamindir. Aynı zamanda önemli bir antioksidandır. K vitaminin, özellikle kemik gelişimi üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır.
Pazıda yüksek sodyum içeriğinin yanında demir, kalsiyum, potasyum, manganez, fosfor ve magnezyum da bulunmaktadır. Pazıda, ayrıca, palmitik asit, sitrik, folik asit, oleik (Omega-9) ve linoleik asit (Omega-6) bulunduğu rapor edilmiştir.
Türkiye’de diyabet hastalarının şekeri düşürmek için kullandığı bir bitki olan Pazının bu etkisi deneysel olarak da raporlanmıştır.
Pazı, kış aylarında sofraları süsleyen bir bitkidir. İlimizde özellikle börek, sarma, kavurma ve çorba yapımında kullanılmaktadır. Samandağ yöresinde Pazıdan, geleneksel olarak, Ekşili Börülceli Çorba yapılır. Yerel adı Arapça‘da “Hamet” olan eşsiz bir lezzettir. Arapça‘da “hamet” ekşi anlamına gelir. İsmini nar ekşisine borçludur. Çorbada, pazı ‘ya börülce (Arp. Lübi, lübye), un, nar ekşisi (Arp. hamed rimmen), soğan, kimyon, zeytinyağı ve tuz eşlik ediyor. Antakya ilçemizde benzer şekilde hazırlanan ekşili çorbanın, mercimek, nohut ve lübye eklenerek yapılanı var. İlimizde pazıdan ayrıca Zeytinyağlı Zılk (Pazı) Sapı (kavurma) ve Zılk Sapı (Pazı) Yoğurtlaması (meze) yapılmaktadır.
Küreselleşen dünyada yerel değerlerimize sahip çıkmamız çok önemlidir. Popüler kültür nedeniyle özellikle çocuklar ve gençlerin beslenme alışkanlıkları çok fazla değişti. Fast-Food yiyeceklerin aşırı tüketimi toplum sağlığını olumsuz etkilemektedir. Sağlıksız beslenme alışkanlığı, özellikle obezite, kalp-damar rahatsızlıkları, duygu durum bozuklukları (depresyon), diyabet ve kanser gibi pek çok hastalığın gelişmesine neden olabilmektedir.
Bununla birlikte bitki ağırlıklı Akdeniz Diyetinin sağlıklı ve uzun yaşama önemli katkıları olduğu bilinmektedir. Akdeniz Diyetinin, yüksek lif içeriği sindirim sistemi üzerinde olumlu etkiler yaratır. Akdeniz Diyeti, bağışıklık sistemini güçlendirir, kansere ve depresyona karsı korur.
Tüketim alışkanlıkların yerel üretime uyumlu olması, üstelik toplum sağlığı açısından onca faydası varken, hem kısa vadede hem de orta ve uzun vadede ilimizin ve ülkemizin ekonomik gelişmesi ve refahı açısından son derece önemlidir.”dedi.
